Yıl: 2018  Cilt: 53  Sayı: 3  Sayfa: 922-944

doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.18.11.996

CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİ VE SİYASAL İSTİKRAR

MURAT AKÇAKAYA, ABDÜLKADİR ÖZDEMİR

Orta Çağ’da iktidarların aşırı güçlenmesi ile aristokrasi ve mutlak monarşiye karşı verilen mücadeleler, iktidarı sınırlama; yani yasama, yürütme ve yargı kuvvetlerinin birbirinden ayrılması ihtiyacını ortaya çıkarmıştır.Kuvvetlerin hangi düzeyde ayrılacağı, yani kuvvetlerin sert veya yumuşak ayrılığı ise farklı hükümet sistemlerinin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Kuvvetlerin sert veya yumuşak ayrılığı üzerinden sınıflandırılan hükümet sistemleri, parlamenter sistem ve başkanlık sistemi ekseninde şekillenmektedir. Yarı başkanlık ve cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi gibi hükümet sistemleri de parlamenter sistem ve başkanlık sisteminin farklı türevleri olarak uygulanmaktadır.Hükümet sistemlerinin, siyasal istikrar üzerinde etkili olduğunu söyleyebilmek mümkündür. Kullanılan hükümet sistemi, kuvvetler ayrılığını sağlamakla birlikte, aynı zamanda ülkenin siyasal istikrarını da olumlu yönde etkilemelidir. Çünkü siyasal istikrarın sağlanamadığı bir ülkede ekonomik ve sosyal refahın, toplumsal huzurun ve güvenin sağlanabilmesi de güçleşecektir. Bu nedenle, siyasal istikrarı güçlendirerek, olumsuz durumların ortaya çıkma ihtimalini azaltabilmek için hükümet sistemlerinde değişiklikler yapılabilmektedir.anın asıl amacı da, Türkiye’de uygulanan ve partili cumhurbaşkanlığı sistemi olarak da nitelendirilen, cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin siyasal istikrar üzerinde ne kadar etkili olabileceğini, parlamenter sistem ile karşılaştırmalı olarak incelemektir. Çalışmanın ilk bölümünde cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin özellikleri; ikinci bölümünde ise siyasal istikrarsızlığın başlıca nedenleri ve cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin, siyasal istikrarsızlığa ne ölçüde çözüm getirebileceği tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Hükümet sistemleri, cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi, parlamenter sistem, siyasal istikrar, kuvvetler ayrılığı

PRESIDENTIAL SYSTEM OF GOVERNMENT AND POLITICAL STABILITY

With the overpowering of rulership in the Middle Ages, the struggles against aristocracy and absolute monarchy revealed the need to limit the power, i.e. the separation of the legislative, executive and judicial powers.The level at which the powers are to be separated, in other words rigid or soft separation of powers, led to the emergence of different governmental systems. Government systems, which are classified on the basis of rigid or soft separation of the forces, are shaped in the direction of the parliamentary system and the presidential system. Government systems, such as the semi-presidential and presidential government systems, are also implemented as different variations of the parliamentary system and the presidential system.It is possible to say that the system of government is influential on political stability. System of government used should not only ensure the separation of forces but also the political stability of the country at the same time. In a country where political stability cannot be achieved, it will become difficult to achieve economic and social prosperity, social peace and trust. Therefore, changes can be made in the system of government to strengthen political stability and reduce the likelihood of adverse situations occurring.The main purpose of this study is to examine how effective the presidential system of government, which is implemented in Turkey and called as the party-presidential system, can be on political stability in comparison with the parliamentary system. In the first part of the study, the characteristics of the presidential system of government, and in the second part, the main reasons for political instability and the extent to which the presidential system of government can bring a solution to political instability were discussed.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Government systems, presidential system of government, parliamentary system, political stability, separation of powers.