ÇEVRESEL KUZNETS EĞRİSİ HİPOTEZİNİN TÜRKİYE İÇİN GEÇERLİLİĞİNİN ANALİZİ

Özet

Sanayileşme süreciyle birlikte artan çevresel atıklar, dünya genelinde çevresel sorunların ön plana çıkmasına neden olmaktadır. Bu yüzden iktisadi büyüme ile çevre kirliliği arasındaki ilişki birçok araştırmacının ilgi odağına yerleşmiş ve çok sayıda araştırma yapılmıştır. Söz konusu değişkenler arasındaki ilişkiyi ortaya koyan en önemli hipotezlerden biri ise Çevresel Kuznets Eğrisi (ÇKE)’dir. Bu bağlamda çalışmanın amacı, iktisadi büyüme ile çevre kirliliği arasında ters-U şeklinde ilişki olduğunu ortaya koyan ÇKE’nin Türkiye için 1990-2015 dönem aralığında geçerliliğini araştırmaktır.

Çalışmada çevre kirliliği ve iktisadi büyüme arasındaki ilişki ARDL sınır testi kullanılarak analiz edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre, ÇKE hipotezinin ele alınan dönemde Türkiye için geçerli olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu bağlamda başlangıçta iktisadi büyüme arttıkça çevresel bozulmalar artmakta ancak belli bir eşik büyüme düzeyinden sonra çevresel bilinçteki artış ile birlikte çevre kirliliği azalmaktadır. Ayrıca yapılan çalışmada yenilenebilir enerji tüketimi miktarındaki artışın çevre kirliliğini azalttığı sonucu da elde edilmiştir. Bu doğrultuda üretim sürecinde çevresel kaliteyi artıracak temiz teknoloji ile üretim yapılması ve toplam enerji tüketimi içinde yenilenebilir enerji tüketimi miktarının artmasını sağlayacak istikrarlı bir büyüme politikası uygulanması önerilmektedir. Ayrıca üretimde çevreye karşı duyarlı teknolojilerin kullanımını teşvik etmek amacıyla yasal düzenlemelere gidilebilir, bu kapsamda vergi indirimleri veya çeşitli yatırım destekleri de verilebilir.